Jezuitske misije Guarana
Izvor: Wikipedia



Isusovačke misije Guarana (šp.: Misiones jesuíticas Guaraníes) je zajednički naziv za UNESCO-vu svjetsku baštinu koja se sastoji od pet samostanskih misija koje su tijekom 17. i 18. stoljeća izgradili isusovci, s ciljem pokrštavanja Guarana indijanaca u srcu tropske kišne šume argentinske pokrajine Misiones i sjeverozapadu brazilske južne države Rio Grande do Sul.
Karta s lokacijama Isusovačkih misija Guarana u Paragvaju, Argentini i Brazilu (brojevi 8., 13., 19., 20. i 21. su svjetska baština)

One su upisane na UNESCO-v popis mjesta svjetske baštine u Amerikama 1983. godine, jer "su model isusovačkih redukcija (reducciones de indios), tj. naselja za pokrštene indijance, koji su u velikoj mjeri inspirirani idejom humanističke filozofije idealnog grada, ali koje su sve jedinstvenog plana i različitog stupnja očuvanosti"[1].

Sadržaj/

1 Povijest
2 Odlike
2.1 Popis lokaliteta
3 Povezano
4 Izvori
5 Vanjske veze



Povijest
Karta Paragvaja i španjolske pokrajine Guayrá iz 1756. god.

Misije su izgrađene nakon što su neke poglavice Guarana (caciques) prisegnule privrženost kralju Španjolske kako bi izbjegli opsade bandeirantesa, portugalskih lovaca na robove. Kruna je poslala dva isusovca po misiji. Posebnost ovih misija je bila u tome što su Guarani bili slobodni, što se najbolje iščitava iz izvješća o sukobima između isusovaca i Guarana. Naime, Guarani nisu uvijek podržavali naselja napravljena za njih i kulturni šok promjene načina života, ali i moralnih vrijednosti u nekoliko slučajeva je dovelo do "pobune", odnosno napuštanja misija i odlaska pobunjenika natrag na život u šumi. Treba naglasiti da su u ukupnom svjetskom poretku, te u kontekstu vremena, odnosi isusovaca s domorodcima bili iznimno dobri i razmjerno demokratski. Pored same fizičke zaštite, Guarani su primali i europska znanja iz znanosti i umjetnosti.

Ove misije su eksponencijalno rasle nekih tridesetak godina, od 1611. do 1630., i na vrhuncu su imale do 140.000 stanovnika na području od sjevernog Urugvaja do jugoistoka Paragvaja, preko Brazila i Argentine; što je ugrubo veličina današnje Francuske. Od 1632. do 1635. godine opsjedali su ih bandeirantes, te je otac Montoya zatražio oružje i vojsku koja je osnovana samo kako bi stala na kraj tom problemu. Papa Urban VIII. donio je čak i bulu o zaštitu Indijanaca, Commissum Nobis.

Ugovor o granicama između Portugala i Španjolske iz 1750. godine je obilježio kraj ove misije. God. 1758., isusovci i Guarani su se vratili i obnovili misije jer su Portugalci, kako nisu našli zlato na ovim mjestima, otišli. No, već 1767. isusovci su protjerani iz portugalskih teritorija, a čak je neprijateljski raspoložena portugalska vlast postala poslala svoje postrojbe preko granice da ih okupiraju. Na što su se španjolske vlasti oglušile odgovoriti. Iako je misija nastavljena, one su postupno nestajale u ranom 19. stoljeću[2].
Odlike
Plan misije San Ignacio Miní
Pogled u unutrašnjost crkve San Ignacio Miní

Izvorno su isusovci podigli 30 Guarani sela u području pokrajine Misiones, koja je tada odgovarala današnjem graničnom području između Paragvaja, Argentine i Brazila. Njih 15 se danas nalaze u Argentini, sedam u Brazilu i osam u Paragvaju. Sve su izgrađene po istom planu, odražavajući društvenu organizaciju redukcija, tj. skrbništva inspiriranih vjerskim načelima. U središtu, oko zajendičkog trga, su uobičajene građevine bile crkva, isusovački dom i škole, te razne radionice i obrti. S jedne strane ovog središta nalazio bi se zatvor, te dom za udovice i žene niskog morala, a groblje s druge strane. Groblje je imalo odjeljak za muškarce, a drugi za žene i djecu. Domovi Guarana su bili smješteni "iznad" i "ispod" centra. Oni su temeljeni na velikim tradicionalnim jednoćelijskim dugim kolibama koje su mogle primiti sve članove obitelji. Kasnije, kada su Guarani prihvatili model monogamne obitelji, dodane su pregrade kako bi nastale odvojene sobe[3].

Hrišćanstvo kao religija, zbog jednakosti koju zagovara, zbog nade u spasenje koje budi, pristupačnog kulta, zbog kojih atributa mnogo ljudi danas povezuju Hrišćanstvo i socijalizam, kao veoma bliske u svojim duhovnim i ideološkim planovima (1). Međutim, malo je poznato da je od strane monaha-jezuita na teritoriji današnjeg Paragvaja (Latinska Amerika), stvorena prva u svetu javna edukacija sa primesama socijalizma, čak i mnogo pre pojave učenja Karla Marksa. Ubistvo socijalističkog Paragvaja je jedno od najmračnijih i najkrvavijih poglavlja u istoriji Latinske Amerike.
Iz istorije Paragvaja
Prvi Evropljanin koji je kročio na zemlju modernog Paragvaja 1525 godine – bio je španski istraživač Alejo Garsija (2). On je doživeo brodolom na ostrvu Santa Katarina i počeo da se kreće ka unutrašnjosti duž reke Pilkomajo. No da se vratimo malo nazad u 1515 godinu, kada je španski istraživač Huan Diaz de Solis (3), otkrio ušće reke Parana (pri tom je i poginuo u okršaju sa Indijancima). Znači, pre nego što su došli Evropljani, teritorija Paragvaja bila je naseljena Gvarani-indijancima. A 1528 godine, Sebastijan Kabot osniva tvrđavu Santa-Esperita. U avgustu 1537 Huan de Salazar osniva Asunsion, budući glavni grad Paragvaja. Ova godina ce smatra početkom istorije ove zemlje Latinske Amerike. Zatim, španci osnivaju još nekoliko punktova, jakih utvrđenja i počinju u Paragvaj slati (na jeziku lokalnih indijanaca reč „Paragvaj“ znači „iz velike reke“ – ima se u vidu reka Parana) posebne upravljače.
Početkom 17. veka u Paragvaju počinju osnivati i svoja naselja španski jezuiti. Treba napomenuti da je „Jezutski Red“ – muška monaška zajednica, koji monaški red pripada Rimokatoličkoj crkvi, i poseduje veoma posebnu i izuzetnu strukturu. Jezuiti su odigrali veliku ulogu u kontra-reformaciji, često igrajući ulogu tajne službe. Otkrivali su i objavljivali jeretike i disidente unutar crkve i sprovodili istragu. Jezuiti su bili aktivni u politici Istočne Evrope, infiltrirali se u Japanu, Kini, Africi i Latinskoj Americi. Sprovodili su zadatak prikupljanja podataka u interesu Rima. Red je bio aktivan i bavio se naukom, obrazovanjem i misionarskim aktivnostima. Jezuiti su imali svoje škole sa veoma visokim kriterijumima odabira i dobrom programskom obukom. Jasno je, da su mnogi od jezuiti bili visoko obrazovani, široko orijentisani i imali veliko životno iskustvo. To su bili ljudi sposobni da donose važne odluke bez dozvole odozgo.
U Paragvaju, monasi na osnovima institucije Inka carstva i idejama hrišćanstva pokušali su da stvore teokratsko-patrijarhalnu zajednicu („carstvo“). To je bio prvi pokušaj u svetu da se stvori pravedno društvo bez privatne svojine sa supremacijom zajedničkog dobra, gde bi društvo stajalo iznad pojedinca. Jezuitski red u oblastima naseljenim plemenima Tupi-gvarani, uglavnom u današnjem Paragvaju, kao i u delovima današnje Argentine, Brazila, Bolivije i Urugvaja, osniva indijanske redukcione-rezervate (španski reducciones de Indios). U ovim rezervatima, Indijanci su preobraćani u hrišćanstvo i pokušavalo se od njih stvoriti ljudi koji vode miran način života, koji se bave privrednom proizvodnjom – poljoprivredom i stočarstvom, kao i zanatstvom. Bilo je civilizovano više od 170 hiljada Indijanaca. Edukacijom su im monasi uspeli usaditi visok agrotehnički nivo, obučili ih raznim zanatima, predali im određene elemente duhovne kulture, organizovali horove, orkestre, izrađeni su muzički instrumenti.
U svakom selu, uporedo sa indijanskim poglavicom, bio je i jezuitski sveštenik, sa vikarom, koji obavljaju ne samo duhovne dužnosti, već su bili i čelnici lokalne uprave. Sa indijancima bi skupa radili, a svi plodovi rada su prikupljani u specijalne magacine, odakle bi produkti i hrana bila deljena svima onima kojima je bila potrebna. Monasi nisu bili tirani, nisu silom nametali španski jezik i evropske običaje, pa su ce i Indijanci prema njima odnosili dobro. Naselja su cvetala, „hrišćanski socijalizam“ je bio prilično efikasan oblik organizacije koja je donela ekonomski uspeh. Jezuiti su imali visoku autonomiju i gotovo da nisu bili podčinjeni civilnim kolonijalnim vlastima. U slučaju potrebe, indijanska naselja bi prikupljala miliciju, odbijali bi tako napad robovlasnika i njihovih indijanskih plaćenika. Pored toga, jezuitski i redukcioni-rezervati, morali su da se suoče sa susednim portugalskim kolonijama.
Jasno je stoga, da je monaška nezavisnost nervirala portugalske i španske vlasti. Oni su imali svoje planove u vezi Indijanaca i njihovih teritorija, koje su sada bile u jezuitskoj prinadležnosti. Tako je došlo do toga da su, 1750 godine, Španija i Portugalija potpisale Madridski sporazum. Sporazum postavlja granicu na imovinu između dve zemlje u Južnoj Americi, posebno u vezi Brazila, koja je i danas validna. Prema ovom sporazumu, Španci ustupaju Portugalcima uzani pojas uz obalu reke Urugvaj – u istočnom delu, a koja teritorija zahvata deo gde je stacionirana jezuitska misija u Paragvaju. Pod vlast Portugalije podpadaju još 7 redukcionih-rezervata.
Jezuiti su odbili da prihvate ovu odluku. Španski vojnici pokušavaju silom da presele Indijance na teritorijy španske krune, ali pokušaj propada. Počeo je krvavi rat, poznat kao Gvarani rat ili rat za sedam redukcionih-rezervata. (1754-1758 g). Gvarani pod vođstvom Sepe Tijaražu, pružili su žestok otpor. Španci i Portugalci bili su prinuđeni da udruže snage da bi izvojevali pobedu. U februaru 1756 godine, ujedinjeni španski i portugalski odred, napada indijanska naselja, kada biva više od 1,5 milion ljudi ubijeno.
Gvaranski rat se završio potpunom propašću gvarani zajednica i proterivanjem jezuita sa američkog kontinenta 1760-ih godina, i kasnijim potpunim gašenjem tog religioznog reda (1773). Dok su se mnogi Indijanci vratili svom bivšem načinu života, udaljujući se od Evropljana u šumu (4).
Nezavisnost Paragvaja
Španske kolonijalne vlasti nisu bile u stanju da nastave rad monaha. Kolonija je je počela venuti i propadati. Godine 1776, celo područje je postalo deo Podkraljevstva Rio de la Plata sa sedištem u Buenos Ajresu. Zatim, kada su 1810 godine, Argentinci postali nezavisni (iskoristivši Napoleonov napad na Španiju 25. maja 1810. godine proglašena je prva nezavisna vlada u Buenos Ajresu) organizovali cy „Paragvajsku ekspediciju“ i pokušali da započny pobunu protiv Španije u Paragvaju, kada su se Paragvajci otpočeli okupljati i organizovati za pobunu protiv „oslobodioca“. Osim toga, „oslobodioci“ su se istakli u pljački lokalnog stanovništva i drugim vojnim „radostima“ što im nije koristilo kako bi stekli simpatije Paragvajaca (gde su većina stanovništva bili Indijanci, a neki Mulati, šp. mulato – potomci belaca i Indijanaca). Treba napomenuti da su veliku ulogu u kolapsu španskog kolonijalnog carstva odigrali britanci, koji su imali plan da potčine Latinsku Ameriku pod svoju vlast, čineći je time tržištem za svoje proizvode, a od tuda bi dobijali jeftine sirovine (5).
Međutim, proces koji je počeo 1811 godine u Buenos Ajresu, dovodi do priznanja nezavisnosti Paragvaja. Zaverenici hapse guvernera, sazvan je kongres, koji vrši izbor opštim glasanjem i izabira huntu (od špansk. junta – i znači „odbor“, obično „upravni, komitet“). Liderom hunte pojavljuje se doktor teologije, bivši advokat i gradonačelnik Dr Hose Gaspar Rodrigez de Francija i Velasko (šp. José Gaspar Rodríguez de Francia y Velasco; 6. januar 1766 – 20. septembar 1840) (6).
Bio je vođa Paragvajaca u periodu od 1814. do 1840. godine, odnosno, sve do svoje smrti 1840. godine, i Vrhovni diktator Paragvaja. Hoze Francija potisnuo je „pety kolony“ pristalice unije Paragvaja sa Argentinom i sproveo je autarhijsku politiku, to jest, pokušao je da stvori ekonomski režim koji bi se oslanjao na sopstvenosti svoje zemlje. Španski bogataši bivaju uhapšeni, a zatim prinuđeni da plaćaju veliki otkup, što je podrivalo njihovu ekonomsku moć nad Paragvajem.
Francija je delimično oživeo ideju isusovačkih monaha, ali bez oslanjanja na religiju. Dok je studirao na Kordobskom univerzitetu, Francija je bio inspirisan Rusoovim „Socijalnim ugovorom“ i želeo je da izgradi društvo u ovom smislu, ali su ga uporedo inspirisali i Robespjer i Napoleon I. Vrhovni diktator je sproveo sekularizaciju crkvenog i monaškog zemljišta i imovine i tako preuzeo vlasništvo Katoličke crkve i njihovo zemljište, koje se zatim koristilo za kolektivnu zemljoradnju. Svi verski nalozi su zabranjeni, ukinut je desetak, crkvena jerarhija je potčinjena državi. Papa izopštava Francija iz crkve, ali to ne ostavlja nikakav utisak na diktatora. U državi se nemilosrdno borio protiv kriminala i za nekoliko godina, ljudi su potpuno zaboravili na kriminal.
U Paragvaju se osniva specifična nacionalna ekonomija: u osnovi ekonomije ležale su društvene aktivnosti i mali biznis. Kampanja konfiskacije privatnog vlasništva i pripajanja državi, dovela je do rezultata, da je u vlasništvo države dopala skoro sva zemlja – do 98%. Deo zemljišta izdavano je poljoprivrednicima pod zakup, po povoljnim uslovima, za gajenje određenih kultura.
Dok nekoliko desetina ovog procenta nekretnina, pretvaraju se u državne farme, koje su uglavnom angažovane u proizvodnji kože i mesa. Državna preduzeća se kreirajy u proizvodnom sektoru. Vlada sprovodi krupne javne radove, izgradnje i uređenja naselja, puteva, mostova, kanala, itd. Za potrebe radova, bivaju široko angažovani zarobljenici i zatvorenici. Zemlja je zabranila uvoz stranih proizvoda, što dovodi do razvoja ekonomske uspešne domaće trgovine, podstaknute razvojem domaće industrije.
Uvedena su prilično neverovatna za prvu polovinu 19. veka, javna dobra: 1828 godine u Paragvaju uspostavljaju sistem univerzalnog besplatnog srednjeg obrazovanja muškaraca, besplatnu zdravstvenu zaštitu, eliminisanje siromaštva, uspostavljanje relativno ujednačenog društvenog prihoda, niske poreze i javni rezervni fondovi hrane. Kao rezultat toga, Paragvaj, koji je u početku bio na niskom nivou razvoja i u izolovanom položaju (da bi se pristupilo svetskim tržištima, trebalo je samo, preći reku Parana), uspeo je da stvori jaku industriju. Paragvaj je postao samodovoljna država, koja pri tom pokazuje brz tempo razvoja.
Moram da kažem, da Francija nije bio liberal, razni zaverenici, separatisti, kriminalci, protivnici režima nemilosrdno su progonjeni. Međutim, način Vrhovnog diktatora nije bio „krvav“ i ako njegov režim uporedimo sa drugim „demokratijama“ koje su tom periodu bile na političkoj sceni, bile mnogo više brutalnije. Tokom diktatorske vladavine pogubljeno je oko 70 ljudi, a oko hiljadu je uhapšeno i poslato u zatvor. Zato Francijina smrt je bila tragedija za zemlju i njega su iskreno oplakali.
Posle Francijanove smrti, vlast prelazi na njegovog sestrića Karlosa Antonija Lopeza. Do 1844 godine, je vladao zajedno sa Marijano Roke Alonsom, njih su izabrali i postavili, konzuli svenarodnog kongresa. Lopez, koji je melez iz porodice siromašnih roditelja indijanskog i španskog porekla (Francija je u demografiji sprovodio politiku mešanja španaca i indijanaca), vladao je do 1862 godine. On je sprovodio više liberalnu politiku. Paragvaj je već bila jaka država koja je spremna da se „otvori“. Lopez je bio drugačijix želja, imao je sklonost za bogatstvom, ali nije zanemario interese Paragvaja.
Da bi se pospešio razvoj nacionalne privrede i oružanih snaga u zemlji, pozvane su zanatlije iz evrope, kao i vojni eksperti. Vojska se modernizuje po evropskim standardima i povećava se na broj do 8 hiljada ljudi, izgrađuje se rečna flota i nekoliko utvrđenja. Uspostavljaju se diplomatski odnosi sa mnogim zemljama. Paragvaj se otvara za strance, zaštitna carinska tarifa se zamenjuje više liberalnijom. Luky Pilar (na reci Parana) otvarajy za spoljnu trgovinu. Nastavili su da razvijaju linije komunikacije, nauke i obrazovanja. Zemlja je izdržala Sedmogodišnji rat sa Argentinom, koja nije pristala da prizna nezavisnost Paragvaja.
Lopez je umro 1862 godine, a državom nastavlja upravljati njegov sin – Francisko Solano Lopez. Novi narodni kongres verifikuje i odobrava njegovu vlast na 10 godina. Paragvaj dostiže zenit svog razvoja, pod vladavinom Franciska Lopeza. Izgrađena je i prva železnička pruga. U državu i dalje pozivaju strane stručnjake. Počelo je razvijanje proizvodnje i upotreba čelika, tekstila, papira, organizovana je proizvodnja baruta i brodogradnje, izgrađen je zavod za izradu oružja i artiljerijskih borbenih sredstava.
Katastrofa
Za uspešno dalje razviće, Paragvaj je počeo tražiti saradnju i u drugim susednim državama, na prvom mestu kod susednog Urugvaja, koji je imao pristup moru. Kroz Urugvajsku luku, odvijala bi se glavna trgovina Paragvaja. Bilo je preduslova i za ujedinjenje dve države. Tom Savezu bi mogle da se pridruže i druge zemalje. Paragvajski model privrednog i društvenog razvoja, postao je vrlo efikasan i imao je sve predispozicije da se proširi preko Latinske Amerike.
A šta je izazivalo zavist prema Paragvaju? Paragvaj je uspeo izgraditi sistem same-sebi dovoljne privrede, uvoz je smanjen na minimum, izvoz robe je premašio uvoz. Zemlja nije imala spoljni dug, nacionalna valuta je bila stabilna. Zahvaljujući odsustvu odliva kapitala i državoj podršci, zemlja je doživela snažan ekonomski rast, ubrzano razvijajući transportnu i komunikacionu infrastrukturu. Realizovani su veliki projekti javnih radova za navodnjavanje, izgradnja kanala, brana, mostova i puteva, što sve dovodi do ozbiljnog rasta u oblasti poljoprivrede.
U Paragvaju je potpuno pobeđena nepismenost, bilo je besplatno srednje i medicinsko obrazovanje. Određene su maksimalne cene za osnovne životne namirnice. Zemlja je izgledala fantastično, čak i za savremenu Latinsku Ameriku, zaboravljeno je siromaštvo, glad, masovni kriminalitet i korupcija državnih službenika. Svi su bili usmereni na razvoj kapitala u zemlji, a ne razgradnju, koju je upražnjavao mali sloj kapitalističkih parazita i njihovih pratećih elemenata (vojska, intelektualci, itd.) u Paragvaju, koji je u mnogo čemu išao ispred svog vremena, koji je postao zemlja-primer, zemlja obrazac. Paragvaj je pokazao put, koji bi mogao izvesti Latinsku Ameriku i zemlje Afrike i Azije, iz vlasti „finansijske internacionale“, zapadnih elitarnih klanova koji parazitiraju danas na planeti.
To je bilo dovoljno da bude alarmirana susedna Argentina i Brazil, kao i Velika Britanija, londonski bankari. Ovde moramo istaći, da tadašnja Argentina i Brazil, bili su u finansijskoj i ekonomskoj zavisnosti od Britanije i samim tim, njihova politika je bila pod kontrolom. Prvo je Brazil okupirao Urugvajsku luku Montevideo, a na čelo Urugvaja se postavlja marionetski lider. Trgovina Paragvaja je blokirana. Zatim, između Argentine, Urugvaja i Brazila, biva zaključen savez, usmeren protiv Paragvaja.
Paragvaj, budući da je već bio u savezu sa urugvajskom Narodnom partijom i predsednikom Urugvaja Atanasijom Agire, biva primoran da stupi u rat sa Brazilom i Argentinom. To je bilo pitanje opstanka – Montevideo je bio jedini izlaz Paragvajy na okean. Otpočeo je Paragvajski rat ili rat Trojnog Caveza – koji je trajao od decembra 1864 godine do marta 1870 godine. U početku, mali, ali dobro obučena i patriotski nastrojena Paragvajska vojska je imala uspeha, napala je tuđe teritorije, zauzevši više brazilskih gradova i utvrđenja (7).
Ali, vreme i sredstva su bili na strani protivnika.Trojni savez je imao ogromnu nadmoć u ljudstvu i materijalnim sredstvima. Pored toga, Brazil i Argentina su podržane od strane tadašnje „svetske zajednice“, koja ih je dobro snabdela savremenim naoružanjem i municijom. Paragvaj je bio odsečen od dobavljača oružja, a oružje koje je naručeno još pre rata, ponovo je preprodavano Brazilu. Trojni savez je dobio beskamatne kredite od londonskih bankarskih kuća, uključujući i Londonsku banku i kuću Rotšild.
Neprijateljska vojska 1866 godine, provaljuje u Paragvaj. Bio je to neobičan rat – samo stanovništvo se borilo do kraja. To je bio prvi totalni rat savremenog doba (kasnije ovo iskustvo će se koristiti u ratu protiv Sovjetskog Saveza). Neprijatelj je trebao da probije odbrambene linije, svaki lokalitet, svako naselje i grad, osvajan je naletom. U borbama su učestvovali ne samo muškarci, već žene i deca. Paragvajci se nisu predavali i neke pozicije su napadači bili u stanju da preuzmu, tek nakon pada svix njihovix branilaca. 1. marta, 1870 godine, likvidiran je poslednji Paragvajski odred, a u tom boju je u borbi pao i predsednik Republike Francisko Solano Lopez.
Rezultati
- Paragvajski narod je potpuno iskrvario: stanovništvo je smanjeno za 60-70%, od muškaraca, ubijeno je devet od deset ljudi. Neki izvori saopštavaju još strašnije brojke – od oko 1,4 miliona ljudi, ostalo je ne više od 200 hiljada ljudi, od koje cifre su – oko 28 hiljada osoba muškarci. Deo stanovništva nije ubijen, te ljude su prodali u ropstvo. To je bio pravi genocid!
- Paragvajska nacionalna privreda je potpuno uništena, sva socijalna dobra su eliminisana. Većina sela su napuštena i devastirana. Ostaci stanovništva naseljavaju se u okolini Asunsiona ili odlaze u udaljena i teško pristupačna mesta, opredeljujući se za samostalnu, tešku i primitivni vid poljoprivrede. Veći deo zemlje, prelazi u ruke stranaca, uglavnom Argentinaca, koji formiraju privatne posede. Paragvajsko tržište sada biva otvoreno za britansku robu. Nova vlada je odmah uzela kredit i ušla u dug. Paragvaj je potpuno demoliran, opljačkan, uništen i odbačen u stranu svetskog razvoja.
- Teritorija Paragvaja zatim biva, znatno umanjena. Argentina je čak iznela predlog, da se Paragvaj eliminiše u celini, a njegovu teritoriju da sve zemlje podele. Ali, brazilska vlada je ipak, odbacila takav poduhvat, jer je želela da ima izvesni tampon, između Argentine i Brazila.
Međutim, teritorijalnim akvizicijama „pobednici“ nisu mogli da nadoknade ogromne dugove koje su načinili Argentinci i Brazilci. Pravi pobednik je „finansijska internacionala“, koja je ubila dve muve jednim potezom: 1) hrabar i uspešan Paragvajski eksperiment utopljen je u krvi, i 2) „zemlje-pobednice“, vodeće sile u Latinskoj Americi, dopadaju skoro jedan vek u finansijsko ropstvo. Brazil i Argentina bile su u stanju da vrate zajam za Paragvajski rat, tek – u 1940 godina. Pored toga, stekle su dragoceno iskustvo – samo totalnim ratom i gotovo potpunim istrebljenjem ljudi, možete pobediti čitav narod.
U ovom ratu je bio iskorišten i taj način informacionog ratovanja, koji je veoma često bio primenjivan i u savremenoj istoriji, kada se belo preobraća u crno i obratno. Dakle, Paragvaj je ovde predstavljen kao agresor, sa diktatorskim režimom koji je sam izazvao samoubilački rat i dobio po prstima.