Raste ekstrakcija zlata i srebra u Varešu, ostaje mizerna naknada lokalnoj zajednici
Kompanija Adriatic Metals koja rudari u Varešu objavila je izvještaj za prethodnu godinu. Ekstrakcija plemenitih metala raste iz mjeseca u mjesec, a kompanija očekuje da će ove godine proizvodnja narasti osam puta u odnosu na prethodnu godinu. Koliko je zaradila, a koliko ostaje lokalnoj zajednici? Zašto je bakar nestao iz izvještaja?
Kompanija Adriatic Metals koja se bavi rudarenjem metala u Varešu krajem januara je objavila posljednji finansijski izvještaj za zadnji kvartal 2024. godine, a koji sadrži i puni izvještaj za prvu godinu proizvodnje. U posljednja tri mjeseca u rudniku Rupice kod Vareša iskopala je 73.215 tona rude, što je više od dva prethodna kvartala kombinovano (drugi kvartal: 8.284, treći kvartal 63.053). O prethodnom izvještaju smo pisali ranije. Dakle, protekle godine je ukupno iskopala 145.755 tona. Prema izvještaju, tek 76.402 tona je samljeveno, što je nešto više od polovine iskopane rude. Brojke koje slijede odnose se na samljevenu rudu, a ne na ukupno iskopanu.
Ekstrakcija srebra je značajno porasla u posljednjem kvartalu. Ukupno su u prošloj godini ekstraktovali 481.245 unci srebra, što iznosi 13.635 kilograma. Zlata je dobijeno 3.961 unci, što iznosi oko 112 kilograma. Dobili su i 3.226 tona cinka i 2.240 tona olova.
Prateći metali” periodnog sistema elemenata
Ako za referentnu vrijednost cinka uzmemo cijenu koja se u posljednja dva mjeseca na berzama kreće od oko 2.700 do 2.850 dolara po toni i uzmemo srednju vrijednost 2.775 dolara po toni, dođemo do vrijednosti od 8,9 miliona dolara. Cijena srebra se kreće oko 30 dolara po unci. Kalkulacija kaže da je vrijednost ekstraktovanog srebra u prošloj godini oko 14,4 miliona dolara. Cijena zlata se od augusta do danas kreće od 2.400 do 2.800 dolara po unci. Ako uzmemo srednju vrijednost od 2.600, dođemo do iznosa od oko 10 miliona dolara. Cijena olova se u posljednjih pola godine kreće od 1.900 do 2.100 dolara po toni, pa vrijednost ovog proizvedenog metala izađe oko 4,8 miliona dolara, ako za srednju vrijednost uzmemo 2.000 dolara po toni. Zanimljivo je da se u ovom izvještaju, za razliku od prethodnihne spominje bakar, ali o tome ćemo poslije.
U izvještaju se navodi da je kompanija protekle godine od prodaje metala zaradila 27 miliona dolara (što ne znači da su prodali sve što su ekstraktovali). Uzmemo li cijenu koncesione naknade od 3.9 KM po toni, znači da je za 145.755 iskopanih tona Varešu i Zeničko-dobojskom kantonu (u omjeru 70 posto općini, 30 posto kantonu) uplaćeno oko 568.444 KM kontinuirane koncesione naknade (ponavljamo, tek nešto više od polovine iskopane rude je prerađeno). Iako nemamo sve brojke, jasno je da je koncesija niža od jedan posto, što je ispod najgorih neokolonijalnih praksi. Naratorium je premijeru ZDK Neziru Piviću (SDA) pisao tražeći da odgovori kada će biti utvrđena nova cijena koncesije, kako je najavio u martu prošle godine, ali do danas nam nije odgovorio.
Nova direktorica Adriatic Metalsa Laura Tyler najavljuje da će tek ove godine rudnik ući u komercijalnu proizvodnju i da je plan za ovu godinu samljeti između 625 i 675 hiljada tona rude, što je preko osam puta više nego prethodne godine. Kompanija procjenjuje da će operativni troškovi za ovu godinu iznositi 75 miliona dolara.
https://www.prometej.ba/clanak/vijesti/ ... dnici-6111
