Forum

Facebook

Twitter

Statistika

Ukupno registriranih korisnika: 9815
Ukupno članaka: 23656
Ukupno komentara: 2087
Posljednji unos: Imenovan novi Nadzorni odbor Aluminija
Zadnja promjena: 11.01.2019. 23:44

Nalazite se na: Početna » Kolumne » Domovinski Rat » Vukovar: Grad označen suzom

Vukovar: Grad označen suzom

« Prethodni članak | Sljedeći članak »

Napisano 18.11.2012. 07:35

Vukovar je stari barokni grad, poznat po strahovitim razaranjima tokom posljednjeg rata. Među mnoštvom vrlo atraktivnih ali u ratu teško stradalih građevina se ističu dvorac Eltz iz XVIII stoljeća, barokne zgrade u središtu grada, franjevački samostan, župna crkva sv.Filipa i Jakova, pravoslavna crkva sv. Nikolaja… Izvan grada na obali Dunava prema Iloku nalazi se Vučedol, bogato arheološko nalazište.

1990. godine u republikama bivše Jugoslavije su održani višestranački parlamentarni izbori. Prvi put u dvadesetom stoljeću u Hrvatskoj je osnovan višestranački sabor novoosnovanih građanskih stranaka. Slično se dogodilo i u drugim republikama osim u Srbiji gdje je na vlasti ostala komunistička partija mijenjajući svoj naziv u socijalistička.

Na temelju razrađenog programa o “Velikoj Srbiji” koji svoje korijene vuče iz devetnaestog vijeka kreće se sa propagandom o ugroženosti srpskog naroda i potrebi da svi Srbi žive u jednoj državi. Srpski narod, koji u ukupnom broju stanovnika Hrvatske čini oko 12 postotaka, neprestano je prepadan pričama o ugroženosti, a istovremeno se Jugoslavenska narodna armija pretvara se u “srpsku vojsku” i u dogovoru sa vlastima Srbije naoružava srpsko stanovništvo u Hrvatskoj.

Novoosnovani višestranački hrvatski parlament donosi odluke o ukidanju dotadašnjih zakona, istovremeno garantujući svim stanovnicima Hrvatske ista građanska i nacionalna prava u smislu najboljih primjera demokratske prakse.

Ekstremistički dio srpskog stanovništva u Hrvatskoj, potpuno otvoreno pomagnut iz Srbije polčinje sa naoružavanjem u ljeto 1990. godine. Prve barikade postavljene su oko grada Knina. Četnici, kao nosioci velikosrpske ideje zlostavljaju Hrvate i miroljubivi dio Srba koji im se ne želi priključiti.

Vukovarski prostor proživljava sve ove dramatične događaje zločinačke propagande kao i organizovanje i naoružavanje lokalnog srpskog stanovništva. Zajedno sa oružjem u sela sa većinskim srpskim stanovništvom dolaze i četnici iz Srbije. Borovo Selo, mjesto u neposrednoj blizini Vukovara, važi za najjače četničko utvrđenje i poznato je kao mjesto gdje su, u svibnju 1991. godine, iz zasjede ubijena prvo dvojica, a zatim još dvanaestorica policajca, a brojni su i ranjeni. Ubijeni su dodatno i divljački izmasakrirani.

Vukovar - Vodotoranj

Vodotoranj, simbol stradanja Vukovara

Okupacija

Početkom rata na području Vukovara, strategija napadača se sastojala u vojnom zauzimanju nebranjenih sela, masakriranju i protjerivanju nesrpskog stanovništva, uz istovremeno dovlačenje moćne ratne tehnike, te mobiliziranje vojske i paravojnih formacija (četnika) iz Srbije.

U kolovozu 1991. godine su okupirana gotovo sva sela općine Vukovar, dok je sam grad pod stalnom artiljerijskom vatrom. Slijede zračni napadi kao i pokušaji proboja pješadijom. Među prvim objektima u Vukovaru stradaju bolnica, Radnički dom, katolička crkva, vodotoranj. U to vrijeme u vukovarskoj bolnici se nalazi već 300 ranjenika. Vukovar se nalazi u potpunom okruženju.

Na širem prostoru oko Vukovara je smješteno više od 600 tenkova i oklopnih transportera, vise tisuća “do zuba” naoružanih četnika i JNA rezervista, te veliki broj svih vrsta topničkog oružja, streljiva u izobilju. Ne treba zaboraviti niti snažnu zračnu podršku.

Vukovar - Razaranje 1991

Vukovar (1991)

Obrana

S druge strane, Vukovar je branilo nekoliko stotina pripadnika “Zbora narodne garde” i policije, te oko 1000 dragovoljaca bez vojnog iskustva i skromno naoružanih – poluautomatskim i automatskim puškama, nekolicinom strojnica i topova, te nešto jednostavnog protivoklopnog oružja. Opskrba oružjem, hranom kao i sanitetskim materijalom jedno vrijeme se odvijalo uskim koridorom kroz kukuruzište kraj sela Marinci i Bogdanovci.

U takvom odnosa snaga Srbija je po vojnoj teoriji trebala pregaziti Vukovar za nekoliko dana ali opkoljeni Vukovarci su se skoro tri mjeseca odupirali velikoj vojnoj sili.

Stanovnici i branitelji Vukovara su proživljavali pakao. Stotine tisuća projektila je svakodnevno razaralo grad.

Vukovar - Dvorac Eltz

srušeni dvorac Eltz, Vukovar (1991)

Tragična svjedočenja preživjelih i izvještaji vukovarskog radija govore o velikim patnjama ali i herojstvu onih koji su do posljednjeg dana ostali u Vukovaru. Civilni i sanitetski život se odvijao u podrumima. Vukovarska bolnica je bila najveća ratna klinika. Nedostajalo je hrane i sanitetskog materijala. Mrtvi se nisu mogli ukopati zbog neprekidne kiše granata.

Pokušaje tenkovskog i pješadijskog proboja zaustavljali su branioci koji su se tokom odbrane organizirali u brigadu. Ogromna motivisanost i inventivnost je omogućila učinkovito suprotstavljanje zastrašujućoj vojnoj tehnici i daleko brojnijoj srpskoj vojsci. Obrana Vukovara je trajala do posljednjeg protivoklopnog punjenja.

Pad i stradanja

18. studenog 1991. godine, JNA i četnici ulaze u sravnjeni Vukovar.

U obrani Vukovara je učestvovalo oko 1.800 branitelja, većinom stanovnika Vukovara. Trećina branilaca se u manjim grupama uspjela probiti iz okupiranog Vukovara. Više od 500 je poginulo, dok je veći broj ranjen i zarobljen.

Vukovar - Žrtve

Vukovarske žrtve (1991)

Ono što su branitelji Vukovara uspjeli učiniti do samog pada se svakako može smatrati fascinantnim. Uništeno je više od 300 tenkova i oklopnih transportera, oboreno je oko 25 aviona, brojke o mrtvim agresorima po nekim procjenama sežu od 5 do 7 tisuća. Ništa manje bitna je i uloga branitelja Vukovara na širem planu, obzirom da su vežući ogromnu vojnu silu za područje Vukovara tokom nekoliko mjeseci, Hrvatskoj dali dragocjeno vrijeme za stvaranje vojske nužne za odbranu, a uništivši ogromnu količinu srpskih vojnih potencijala, materijalno, politički i psihološki znatno oslabili agresore.

Padom Vukovara počinje drugi dio vukovarske tragedije. U suprotnosti sa svim normalnim, ako se prema do tad učinjenom stanovništvu ovog grada može govoriti o normalnosti agresora, kao i međunarodnim normama i postignutim dogovorima sa Međunarodnim Crvenim križem te europskim posmatračima, jugoslavenska vojska i četnici ulaskom u Vukovar započinju divljačke zločine i torturu nad civilnim stanovništvom, zarobljenicima i ranjenicima. Već prvih dana okupacije Vukovara više stotina civila i ranjenika je iz bolnice odvedeno i smaknuto. Masovne grobnice su nekoliko mjeseci kasnije otkrili strani novinari, a zatim su ih potvrdile i međunarodne komisije. Prizori sa Ovčare, gdje su izvršena masovna pogubljenja, su zgrozili svijet.

Vukovar - JNA i Četnici

JNA i Četnici vode povrijeđenog Vukovarca (1991)

Iako su Međunarodne snage preuzele nadzor nad okupiranim područjem nastavljeno je protjerivanje i etničko čišćenje nesrpskog stanovništva sa vukovarskog područja.

Više od 5.000 osoba je odvedeno u brojne logore u Srbiji, gdje trpe užasna zlostavljanja. Mnogi se nikad nisu vratili. Veliki broj logora još nije niti otkriven, pa se još uvijek i ne zna koliko je osoba iz Vukovara zauvijek nestalo.

Vukovar - Progon Vukovaraca